تركهاي لركي- هفتكل

نگاهي به هفتكل

هفتكل در 80كيلومتري جنوب شرقي مسجد سليمان و در 104 كيلومتري مشرق اهواز واقع است و حدود 275 متر از سطح دريا ارتفاع دارد.«قبلاً سرزمين بي آبي بود كه آن را بنام يگانه دهكده ي آن گزين مي گفتند و ميانه رشته هاي كوه گچ واقع شده و جز چشمه هاي شور و تلخ، آب مهمي در آن حدود نبود و زراعبش منحصر بود به گندمي كه از باران بعمل مي آمد و اين ناحيه جزء خاك مكوند جانكي شمرده مي شد.پايين كوه گچ زمين هايي بود كه در ايام مذكور جزء ولايت شوشتر بود; سپس جزء بلوك باوي اهواز و مسجد سليمان شد.شهرت اين اراضي به واسطه ي چشمه ي نفت سفيدي بود كه درپاي كوهي بنام نفت سفيد- ده بيد معروف است و اكنون به نام نفت سفيد برات حسن شاهي شهرت يافته.»

در سالي كه خوانين بختياري رامهرمز را بنام خالصه از دولت خريدند تمام اراضي آن را از خالصه و غيره تصرف نموده و حوزه ي رامهرمز را از هر طرف توسعه دادند.از جمله ناحيه گزين از خاك مكوند و نفت سفيد از خاك شوشتر را جدا نموده ضميمه ي رامهرمز ساختند در آن ايّام طوايفي از تركي هاي قشقايي فارس مانند: صفي خاني، چهارد، چريك، وندا، امرلو، لوكي، اصلان لو، شكرلو، چهرازي و… به اين حدود مهاجرت كرده و به بختياري ها پيوسته بودند كه جاي مخصوصي براي اقامت مي خواستند. بختياري ها اراضي گزين را بر آن تقسيم نموده وآن را از مالكيت مكوندها در آوردند.

« بعضي گويند در حدود صدو بيست سال پيش تيره اي از ايل لركي كه كد خداي آن بنام حاجي عوض معروف بود در محلي بنام تخت كهو قشلاق كرده بودند.اغنام و احشام خودشان را در اطراف خود نگاه داشتند.شبي يك عده عرب بر احشام آنها مي تازند و تعدادي گوسفند وگاو به غارت مي برند. نزديك طلوع آفتاب آنها را دردشتي، اطراف خود در دامن كوه يعني جايي كه هفت تل يا هفتكل را ساخته اند به استراحت مي پردازند و يك نفر راهم بالاي كوه براي نگهباني مي فرستند. حاجي عوض لركي با عده اي سورا از يك سو وحاجي گرگ علي لركي با عده اي سوار از سوي ديگر در تعقيب اعراب مي روند. اتفاقاً نگهبان عرب در خواب بوده كه ايل لركي او را خلع سلاح مي كنند و اسير مي نمايند. بعد لركي ها از هر طرف به اعراب حمله نمودند و هفت نفر از آنها را كشتند. خلاصه لركي ها به ايد آن پيروزي، هفت تل سنگي در همانجا كه نگهبان را گرفته و كشته بودند بر پا كردند كه تا كنون اين منطقه را به نام هفتكل مي نمايند.»

« پيش از اين كه شركت نفت عمليات حفاري خود را در اين ناحيه توسعه دهد، سرزمين مذكور چمن زار و چراگاه ايلات مختلفي بوده و هيچگونه آبادي از خود نداشته جز تعداد كمي سياه چادر(بهون) آن هم در فصل زمستان كه در اين خطًه بيش از دو آبادي نبوده است يكي روستاي برمكي و آن هم در فصل زمستان كه در اين خطًه بيش از دو آبادي نبوده است يكي روستاي برمكي و ديگري گزين نام داشت.»

بعدها كه زمين شناسان شركت نفت در سال 1928 م در زير خاك اين منطقه نفت پيدا كرده و چاه در آن حفر نمودند، اين سرزمين شهرت جهاني يافت. طولي نكشيد كه دومين ناحيه ي مهم نفت خيز خاور ميانه شد.مردم از ولايات، استان ها و كشور هاي مختلفي به هفتكل مهاجرت كرده و در واحدها و تأسيسات صنعت نفت مشغول به كار شدند. لذا شركت شروع به ساختن منازل، گاراژها، انبارها، شبكه تلفن، كارخانه هاي گوناگون، استقرار ادارت در آنجا كرد و لوازم استخراج نفت و لوله كشي از آنجا به اهواز و آبادان فراهم گرديد وآب آشاميدني اهالي بوسيله تلمبه و لوله هاي آهنين از رود زرد آورده مي شد و روز به روز مراحل توسعه و ترقي را طي نمود و مدارس معرفي همچون رودكي به مديريت آقاي فرخ نيا، امير طوف سفيد، پروين، قدسي، نو بنياد نفت سفيد به مديريت آقاي منشي پور و… نيز در آنجا تأسيس شد تا بتوانند جوابگوي نياز فرزندان كاركنان ناحيه باشند.

«در سال 1934 م محصول نفت هفتكل سالي دو ميليون تن بود و با ساختن خطوط لوله ي جديد و افزايش وسايل استخراج محصول هفتكل در سال 1934 م به شش ميليون تن در سال رسيد. از موقع كشف تا 1951م بالغ بر يكصدو سي ميليون تن نفت ازآن استخراج شده بود.»

هفتكل در مدًت كوتاهي به سرعت منطقه اي آباد شد و شهره ي آفاق گرديد. جاده هاي آسفالته ي پيچ درپيچ بين شهري ميان اين خطًه با اهواز و مسجد سليمان ساخته شد و اتومليل هاي متنوعي از قبيل فورد، اينتر نشنال، لورلاري، شتل بس و پيكاب درآمد و شد بودند وآن هنگام جلوه هاي بديعي از صنعت و صنعت را در كنار هم مي توان ديد، امًا متأسفانه امروزه از هر گوشه و كنارش لوله هاي نفت مندرس، تأسيسات فرسوده، منازل و مدارس رنگ و رو رفته، جاده هاي قاطر رو، جوانان عزيز بيكار و اوضاع مشمئز كننده و اندوهگيني مشاهده مي شود كه در خور اين منطقه ي صنعتي كه سال هاي متمادي به ايران خدمات ملًي ارائه نموده و رونق افزاي مملكت بوده نيست، به هر حال اكنون نيازمند توجًه سبز مسئولين و برنامه ريزي آنان جهت احداث واحدهاي صنعتي- توليدي و جذب نيروهاي جوان مي باشيم تا اين ناحيه از زوال قطعي نجات يابد.

تهيه و تنظيم: دانش عباسي شهني( مؤلف تاريخ مسجد سليمان)

پس نوشت ها و ارجاعات:

1-تاريخ جغرافيائي خوزستان اثر سيد محمد علي امام شوشتري صفحه207
2- نگاهي به تاريخ خوزستان- اثر--- زمان شوشتريان 251
3- جغرافياي تاريخي سرزمين خوزستان اثر عباس ميريان 301
4- پنجاه سال نفت اثر مصطفي فاتح