در پيوند قوم جت ساكن در جنوب ايران و تركان آسياي ميانه

بعد از گبرها دومين قومي كه در اين ناحيه سكونت يافته اند؛ «جت» ها هستند مورخان، «جت» ها را از اقوام ايراني قبل از آرياييها مي دانند، كه تا زمان «بهرام گور» در نواحي كرمان و جنوب ايران سكونت داشته و بعضي ديگر، آنان را از «دارويدي هاي هند» دانسته اند، كه بعد از مهاجرت آرياييها به هند، از طريق خليج فارس به جنوب ايران رانده شده اند.

برخي معتقدند «جت» يك اصطلاح معمولي است كه در طوايف مغولستان به افراد جدا شده. از ايل، اطلاق مي گشته. نوع زندگي ايلياتي اينگونه است كه وجود فرد، وابسته به ايل و قبيله مي باشد و جنگجوياني كه از ايل و طايفه اخراج مي شدند و يا در جنگهاي قبايلي به اسارت درمي آمدند، هيچگونه حامي و پناهگاهي نداشتند؛ جز اينكه به نقطه ديگري رفته و به تنهايي از خود دفاع كنند، تا بالاخره حمايت قبيله اي را بدست آورند و آنچنانكه نشان مي دهد، لباس اين مردم با لباس تركان مغولستان، همچنين وجود كلمات و عبارت تركي در فرهنگ و زبان مانند، كلمات هلشي (آلاچي= محل نگهداري دام)، كتخ (قاتون=نوعي خورشت)، چكه (عباي بافته شده از پشم و مو) و امثال آن، شباهت رنگ چهره (سفيد روشن) اندامهاي باريك و موهاي صاف، علاقة وافر به اسب دواني، شكار و تيراندازي و همچنين روحيه انزواجويي و عدم تبعيت از حاكمان و تمرد طلبي، شايد شواهدي بر صحت ادعاي انتساب اين قوم به تركان آسياي ميانه باشدּ

«جتها» به تربيت اسب و شتر مي پرداختند و به عنوان ساربان، شترانشان در اجاره تجاري بودند،كه مال التجاره خود را از بندر به سرحد مي بردند. اينان علاوه بر سارباني شتر، بواسطه مهارت در تيراندازي، تفنگچي كاروانها نيز بودند، تا كالاهاي آنان را از دستبرد سارقان حفظ كنند.